Grafiti sanatçıları tarafından kullanılan sprey boyalarını hobi olarak ya da farklı şekilde kullanabileceğinizi biliyor muydunuz? Bir kendin yap-tasarla projesinde, kullanılacak olan en iyi sprey boya, tasarlamanın kurallarını değiştirebilir. İyi kalitede kullanılan sprey boya, tasarımların güzel görünmesini, kusurların ise örtülmesini sağlar. Yüksek kaliteli bir sprey boya, yüzeyi iyi örten, zamana direnen ve harika görünen bir kat oluşturma imkanına sahiptir. Kusurlu yüzeyler sprey boya kullanmak insanlara biraz hile gibi gelse de, sonuçlar genellikle profesyonel bir boya işinden ayırt edilemez.
Bazı insanlar için sprey boya kullanımı eğlencelidir; örneğin sprey boya kutusunun şıngırtısını duymak ve kutudan çıkan boyanın yüzeyi renklendirmesini izlemek tatmin edicidir. Hobi olarak kullanılan sprey boyada da çeşitler oldukça fazladır. Sprey boya yapılacak olay yüzeyde mümkün olan en iyi görünümü sağlamak için iyi kalitede sprey boya kullanılması gerekmektedir, ancak o kadar çok renk, cila ve markası mevcuttur ki, insanlar için boya seçimi biraz zor olabilir.
Sprey Boya Renkleri Nelerdir?
Sprey boya renk skalası oldukça geniştir ve çeşitli renklerin olması sprey boya kullanım alanlarını artırmaktadır. Kullanılacak yüzeylere göre seçilen bu renkler, pürüzsüz bir şekilde küçük kusurları bile kapatabilir ancak boyaların kullanım alanlarına göre seçilmesi son derece önemlidir. Değişik alanlarda da kullanılabilen sprey boyalar, kalitesine ve rengine göre değişmektedir. Yaygın olarak kullanılan sprey boya renkleri aşağıdaki gibidir;
● Siyah sprey boya, ● Mat siyah sprey boya, ● Parlak siyah sprey boya, ● Piano black sprey boya, ● Gold sprey boya, ● Beyaz sprey boya, ● Altın rengi sprey boya, ● Gümüş sprey boya, ● Fosforlu sprey boya (Turuncu, yeşil, pembe, sarı vb.) ● Kırmızı sprey boya, ● Gri sprey boya, ● Metalik sprey boya.
Sprey Boya Nerelerde Kullanılır?
Sprey boya ve kullanımı, kullanılan alanlara göre farklılık göstermektedir. "Aerosol boyalar" olarak da bilinen sprey boyalar, genellikle düz olmayan nesneler ve dikey yüzeyler için kullanılır. Boyamak istediğiniz malzeme ne olursa olsun, görünür fırça izleri olmadan rahat bir şekilde boya kaplaması yapabilirsiniz. Sprey boyaların, akrilik sprey boya, krom sprey boya, ısıya dayanıklı sprey boya gibi alanlara göre ayrılması, kullanım alanlarını daha çok artırmaktadır.
Uygulanacak malzemenin yapısına göre değişiklik gösteren sprey boya uygulaması, yüzeyin gereksinimlerine göre uygulanırsa daha kalıcı olacaktır. Uygulanan ortam kapalı ise camların açılması ve maske takılması, sağlığınız için iyi olur. Genel olarak sprey boya kullanım alanları;
● Ahşap: Ahşap üzerinde kullanılacak olan sprey boyadan önce, yüzeyin ilk olarak zımparalanması gerekmektedir. Zımpara işleminin ardında yüzeyde bir ton farkı oluyorsa astar uygulayabilirsiniz (astar kuruduktan sonra yüzey üzerinde oluşan kabarcıkların da zımparalanması gerekmektedir). Bu işlemin ardından sprey boyayı yatay ya da dikey tek yönlü olarak sıkıp kurumaya bırakabilirsiniz. ● Metal: Metal yüzeylere sprey boya uygulamadan önce, yüzeyin zımparalanması, yüzeyde oluşan pası kaldıracaktır.Uygulanacak olan metal yüzeylerin zımparalanmaması, boyanın pürüzlü görünmesine neden olur. Zımparalanan yüzeyin üzerine astar çekilmesi ise boyanın tutmasını sağlamaktadır. Metal yüzeylerde, metal sprey boya kullanılması yüzeyi daha hoş gösterir. ● Cam: Cam yüzeyini iyice sildikten sonra uygulayabilirsiniz. ● Plastik: Uygulanacak olan yüzeyin temizlenmesinin ardından sprey boyayı uygulayabilirsiniz.
Sprey Boya Nasıl Çıkar?
Sprey boya kullanırken, boya istenmeyen yüzeylere sıçrayabilir, ya da çocuğunuz yanlışlıkla bir yüzeye sprey boya sıkabilir; buna benzer durumlar elbette herkesin hoşuna gitmez. Sprey boyayı herhangi bir yüzeyden çıkarmak için atabileceğiniz birçok adım vardır:
● Cilt: Sprey boyanın yağ bazlı ya da su bazlı olup olmadığını anlamak için ilk olarak kutu üzerinde yer alan bilgilendirmeyi okumalısınız. Su bazlı sprey için; cildin etkilenen bölgesine birkaç damla sıvı bulaşık deterjanı uygulayın, ardından parmaklarınızla deterjanı iki dakika boyunca dairesel hareketlerle ovalamaya başlayın. Etkilenen bölgeyi suyun altına tutun ve bir diş fırçası aracılığıyla (dairesel hareketler yaparak) bölgeyi ılık su ile temizleyin. İşlemin ardından etkilenen bölgede boya ortadan kalkacaktır.
Yağ bazlı sprey boya da; uçucu yağlar, zeytinyağı veya bebek yağı kullanımı, boyanın çıkması için uygundur. Yine su bazlı boya da olduğu gibi bu sefer etkilenen bölgeye yağ uyguladıktan sonra, dairesel hareketlerle masaj yaparak, sabun ile yıkayabilirsiniz.
● Metal: Metal yüzeyler pürüzsüz olduğu için sprey boyanın çıkarılması oldukça kolaydır. Metal kapılar veya yüzeyler gibi daha büyük metal nesnelerle uğraşırken; sağlığınız için lastik eldiven, koruyucu gözlük ve solunum maskesi takın. Bir çip fırçası kullanarak, etkilenen bölgelere ince bir tabaka boya sökücü uygulayın. Boyayı nazikçe çıkarmak için sert kıllara sahip bir fırça kullanın.Temiz bir havluyu vernik ile nemlendirin ve boya sökücüyü ortadan kaldırmak için metal nesneyi silin. Metal nesneyi ya da yüzeyi kurutmak için temiz bir bez kullanabilirsiniz.
● Duvar: Duvar yüzeyinin düz olması halinde selülozik tiner veya boya sökücü kullanabilirsiniz. Selülozik tiner ile ıstalan bezle, dairesel hareketler yaparak silmeye başlayın; ancak duvar boyalı ise duvar boyasının çıkabilme ihtimalini de unutmayın. (Bu yöntem küçük alanda geçerlidir.)
● Kumaş: Kumaş yapısına bağlı olarak, kumaş yüzeyinde etkilenen kısım küçükse selülozik tiner ile çitileyip, hemen çamaşır makinesinde yıkayın.
Sprey Boya Nasıl Kurur?
Sprey boyanın kuruma süresi söz konusu olduğunda, o kadar çok değişken etken madde vardır ki, sprey boyanın kurumasının ne kadar sürdüğü konusunda net bir cevap vermek imkansızdır. Ek olarak, boyanın türüne göre farklı kuruma aşamaları vardır, bu da nasıl kurur sorusunun cevaplanmasını zorlaştırır.
● Hava sıcaklığı: Sprey boyanın kuruma süresini etkileyen en önemli faktörlerden biri sıcaklıktır. 65 - 85 derece hafif bir sıcaklıkta, sprey boyanın yarı kuru olması yaklaşık 1 saat sürer, bu da başka bir boya katı eklemeniz için yeterince kuru olduğu anlamına gelir. Sonuç olarak boyanın tamamen kurumasını beklemek ise 3 ila 24 saat arasında sürebilir.
● Kaplama Kalınlığı: Kaplama kalınlığı, sprey boyanın kuruma süresini etkileyen bir diğer faktördür. Daha hafif katlar, daha kalın katlardan çok daha hızlı kurur. ● Boya Malzemesi: Sprey boyanın kurumasının ne kadar süreceğini belirlerken göz önünde bulundurulması gereken bir diğer değişken, ilgili boyanın tam türüdür. Lake boya genellikle daha hızlı kuruma süresine sahiptir;Lake boya için ilk katın kuruma süresi genellikle 10 dakikadır ve tam kuruma süresi ise ortalama 3 civarındadır. Hızlı kuruma süresine sahip bir diğer boya çeşidi ise poliüretan boya olarak da bilinen epoksi boyadır. Aslında, piyasadaki en hızlı kuruyan sprey boyadır ve yaklaşık bir saat içinde tamamen kuruyabilir.
● Nem: Sprey boyaların kuruma süresinin sıcaklıktan etkilenebileceği gibi, boyama projesinin gerçekleştirildiği alanın; ıslaklık veya kuruluk seviyesi olan nem seviyelerinden de oldukça etkilenebilir. Genel olarak, nem ne kadar düşükse (ne kadar kuruysa) boyanın kuruması o kadar hızlı olur.
● Yüzey Tipi: Belki de en önemli faktör, üzerinde çalıştığınız yüzeyin türüdür. Her yüzeyin kendine has bir dokusu ve her dokunun kendine ait kuruma süresi vardır. Metal yüzeylerin boyanması, ahşap yüzeylerin boyanmasından önemli ölçüde farklı olacaktır ve aynı şey beton ve tuğlalar için de geçerlidir. Genel olarak konuşursak, beton veya metal bir yüzey üzerine yapılan boyamanın kuruması ahşap bir yüzeye göre daha kısa sürer.
Sprey Boya Nasıl Kalıcı Olur?
Sprey boyanın kalıcılığını sağlamak için, ilk öncelikle uygulanacak yüzeyin gereksinimlerini iyi belirlemek gerekmektedir. Örneğin zımparasız ve cilasız ahşap yüzeye yapılan sprey boya belli bir süre sonra tutmayacak ve sıyrılmaya başlayacaktır. Metal yüzeylerde de aynı durum söz konusudur; metal yüzeyleri iyi temizlemeden yapılan sprey boya, ışık, hava vb. etken durumlardan pul pul dökülmeye başlayacaktır. Aynı zamanda uygulanacak yüzeylerin temizlenmesi ve ardından sprey boya yapılması, boyanın kalıcılığını arttırarak pürüzsüz görünmesini sağlayacaktır
Sprey Boya Neden Çatlar?
Bir şeyi spreyle boyamayı bitirdiğinizde ve yakından kontrol ettiğinizde çatlaklar görebilirsiniz ve bu durum sinir bozucu olabilir. Sprey boya çatlamalarının en yaygın suçluları sıcaklıktır; ortam çok sıcak veya çok soğuk olduğunda ya da tek seferde çok fazla boya uygulandığında sprey boya çatlamaya başlar. Sprey boyayı çok sıcak koşullarda uyguladığınız zaman, boyadaki solvent buharlaşarak boyanın büzüşmesine ve çatlamasına yol açar. Sıcaklık ve soğuk sprey boyanın, yüzeye nasıl yapıştığını etkiler. Çok fazla uygularsanız, alttaki boya hala ıslakken önce üstteki boya kurur ve alttaki boya hareket ettikçe yüzeyin çatlamasına neden olur.
Sprey boyaları karıştırmak; birlikte düzgün bir şekilde karışmadıklarında ve oluşan tabaka içerisinde kuruduğunda, farklı hareket ettiklerinden dolayı çatlamaya da neden olabilir. Dikkat gerektiren bir diğer çalışma alanı da yüzeyin sprey boyama için hazırlanmasıdır. Bu, hem yüzeyin kir ve tozun temizlenmesini hem de yüzeyin ihtiyacı varsa bir astar kullanılmasını sağlamayı içerir. Bunlardan herhangi birinin yapılmaması boya çatlamasına neden olabilir.
Sprey Boya Neden Akar?
Yüzeye uygulanan sprey boyanın fazla olması, sprey boyanın akmasına neden olmaktadır. Astar uyguladığınızda, boyada küçük delikler görebilirsiniz. Bunun nedeni, astarı kalın bir şekilde uygulamış olmanız veya ikinci katı uygulamadan önce ilk katın tam olarak sertleşmesine zaman vermemiş olmanızdır. Bu olay meydana gelirse ilk olarak astarı zımparalayın ve yüzeydeki herhangi bir partikülü temizleyin, ardından astarı daha ince katmanlar halinde yeniden uygulayın. ● Hafif Katmanlarda Sprey: Sprey boya ile güzel ve pürüzsüz bir yüzey elde etmenin anahtarı, hafif katmanlar kullanmaktır. Her şeyi tek seferde kaplamaya çalışmak yerine, diğerini uygulamadan önce bir katın tamamen kurumasını bekleyin. Bu daha fazla zaman alabilir, ancak sprey boyanın damlamaması; güzel, eşit bir boya tabakası elde etmenizi sağlayacaktır.
● Sıklıkla Doldurun: Boyanız bittiğinde sprey boyanızın daha kötü göründüğünü fark edebilirsiniz. Bunun nedeni, uygun püskürtme için gereken basıncı şişenin sağlayamamasıdır. Standart bir sprey kutusu kullanıyorsanız, kutu boşaldığında yenisini alın. Püskürtme tabancası kullanıyorsanız, her zaman yeterli miktarda boya bulunduğundan emin olun. Bu, her seferinde pürüzsüz sonuçlar sağlayacaktır.
Sprey Boya Hangi Yüzeylere Uygulanır?
Bahsettiğimiz gibi sprey boya, temiz olan bütün yüzeylere uygulanabilir.; hobi severlerin severek kullanması da bu yüzden olabilir. Fırça ya da herhangi bir iz bırakmadan pürüzsüzce boyamak aslında zor bir iştir, fakat sprey boya kullanmak bu açıklığı kapatır.
Sprey Boya Fiyatları
Alanlarına göre ayrılan sprey boyalarda fiyatlarda değişiklik gösterir. Kumaş üzerinde kullanılan sprey boyalar daha ucuz olurken teneke kutu içerisinde satılan sprey boyalar daha pahalıdır. Sprey boyanın hangi malzemeden yapılmış olması da fiyatını belirler; ek olarak sprey boyanın fıyatı mililitre(ml) bazında da değişkenlik gösterir.
